Vermogen berekenen cv-ketel

Wanneer je een nieuwe cv-ketel wil kopen, meestal ter vervanging van je bestaande ketel, zal je moeten weten hoeveel vermogen deze moet leveren. De belangrijkste keuze bij een cv-ketel is het bepalen hoeveel vermogen de ketel moet leveren. Koop je een ketel met een te groot vermogen dan betaal je teveel en is het comfort lager. Een cv-ketel met een te klein vermogen is ook niet goed.

De cv-ketel wordt meestal voor twee zaken gebruikt:

• verwarmen van je huis
• het leveren van warm water in de keuken, douche of bad.

Je zal voor beide situaties het vermogen moeten bepalen. Het moeilijkste lijkt te zijn om een balans te vinden tussen het vermogen wat je nodig hebt voor het verwarmen van het huis en het vermogen voor het leveren van warm water.

Vuistregel vermogen bepalen cv-ketel

In je huis zal niet iedere ruimte dezelfde temperatuur hoeven te hebben. Je huiskamer wil je lekker warm hebben maar de hal en slaapkamer wil je een stuk koeler hebben. Het vermogen dat je nodig hebt voor de woonkamer zal dus veel meer zijn dan voor de hal en slaapkamer.

Bij het bepalen van het vermogen van de cv-ketel zal je de warmtevraag van iedere ruimte afzonderlijk moeten bepalen en uiteindelijk alles bij elkaar moeten optellen. De verwarmingsbranche hanteert hiervoor een vuistregel. Men neemt de inhoud in m³ van de te verwarmen ruimte en vermenigvuldigd deze met een bepaalde waarde. De uitkomst van deze vermenigvuldiging levert het benodigde vermogen op in Watt.

De vraag is wat is die vermenigvuldigingsfactor die men hanteert en hoe goed is die op jouw huis van toepassing?

Welke vuistregel factor te hanteren?

Onze ervaring met de cv-branche is dat men een zeer ruime vuistregel factor hanteert. Men wil waarschijnlijk graag veel vermogen aan ons verkopen of mogelijk is men overbezorgd en denkt dat we winters meemaken met een temperatuur van -20 °Celsius en windkracht 11 en dan het huis nog steeds op 22 graden willen hebben.

De vermenigvuldigingsfactor die een groot deel van de cv-branche gebruikt is 85 Watt per kubieke meter. Een woonkamer van 4 bij 5 meter en 250 cm hoog heeft een inhoud van 4 x 5 x 2,5 = 52 m³. Als je de inhoud in m³ vermenigvuldigt met de vuistregel van 85 Watt/m³ dan zou voor deze woonkamer 52 x 85 = 4420 Watt benodigd zijn. Dat is naar onze mening veel te ruim. Sommige cv branchegenoten hanteren een iets terughoudende factor van 60 Watt per m³. Dan is nog steeds 52 x 60 = 3120 Watt benodigd. Zelfs dat vinden wij nog aan de ruime kant. Wij menen dat een waarde van 40 Watt per m³ of zelf nog minder voldoet. We kennen genoeg huizen waar 25 Watt/m³ voldoet. Een doorsnee huis in Nederland van 250 m³ zou dan een cv-ketel nodig hebben met een vermogen van 250 x 25 = 6250 Watt of afgerond 6,2 kW.

In veel folders of op websites van cv-ketel of radiator leveranciers kan je het volgende staatje lezen:

Je hebt al gelezen dat we deze vuistregel veel te ruim vinden.

In de hierboven beschreven vermenigvuldigingsfactor zijn we uitgegaan van de ruimte met een temperatuur van 22 °Celsius. Maar je hele huis wil je niet op 22 °Celsius hebben. De hal, slaapkamers en dergelijke hebben aan 18 graden of lager meer dan genoeg. Dat houdt dus in dat de vermenigvuldigingsfactor nog lager kan worden. Een factor van gemiddeld 20 Watt/m³ is dan veel reëler. Het benodigd vermogen van ons voorbeeld huis van 250 m³ is dan 250 x 20 = 5000 Watt of 5 kW.

Een cv-ketel met een vermogen van 5 kW is niet te koop. Een ketel heeft meestal een vermogen van zo'n 20 kW en kan het vermogen terugmoduleren naar bijvoorbeeld 7 kW. Een cv-ketel heeft dus voor het verwarmen van het huis meestal een veel te groot vermogen. De reden hiervoor is dat de ketel ook warm water moet kunnen maken en daar is veel vermogen voor nodig.

Het vermogensdilemma van cv-ketels

Voor het verwarmen van een huis heb je niet zoveel vermogen nodig. Voor het verwarmen van water voor de douche of bad juist heel veel. Neem als vuistregel dat je 2,1 kW nodig hebt voor iedere liter water per minuut die je wil verwarmen tot "douche temperatuur". Geeft je douchekop 10 liter water per minuut dan heb je dus 10 liter x 2,1 kW = 21 kW vermogen nodig. Heb je een stortdouche dan heb je nog veel meer vermogen nodig.

Een ketel met een vermogen van 21 kW kan meestal zich niet terugregelen (moduleren) tot een paar kW wat we nodig hebben voor het verwarmen van het huis. Dat is wat wij het zogenaamde vermogensdilemma noemen. Kies je een cv-ketel die beter past bij het verwarmen van het huis en dus weinig vermogen heeft of laat je de vermogensbehoefte prevaleren die benodigd is voor het verwarmen van veel warm water voor de douche?

Als we het goed zouden willen doen hebben we twee ketels nodig. Eentje met heel weinig vermogen voor het verwarmen van het huis en de ander met juist veel vermogen alleen voor het verwarmen van het water. Maar ja, twee ketels in het huis daar loopt niemand warm voor.

Het lijkt wel polderen, het wordt dus een combi-ketel. Dan wordt het dus compromissen sluiten. Bij de keus van een nieuwe ketel is het slim om vooral te kijken naar een cv-ketel die in staat is hele kleine en hele grote vermogens af te geven. Dat wordt bepaald door het modulatiebereik van de brander.

Een voorbeeld: een Intergas Kombi Kompakt HReco 24 kan een vermogen leveren tussen de 5,9 en 18,1 kW. Voor het verwarmen is die 5,9 kW ruim voldoende maar de 18,1 kW voor het warm water is aan de krappe kant. De Intergas Kombi Kompakt HReco 30 levert 7,6 tot 23,4 kW, het laagste vermogen van 7,6 kW is eigenlijk te ruim, naar de 23,4 kW is weer prettig voor het warme water. Zetten we daar de Atag A244C naast dat is dat al een stuk aantrekkelijker, die levert een vermogen tussen de 4,9 en 23,3 kW.

Denk niet dat een ketel die een te groot vermogen heeft voor het verwarmen van het huis je in de problemen zal brengen. Het huis wordt netjes op temperatuur gehouden, maar het werkt niet optimaal. De ketel zal veel aan en uit schakelen en dat is niet bevorderlijk voor de levensduur.

Je kan het ook over een hele andere boeg gooien. Je selecteert dan een cv-ketel met een klein vermogen, te klein om een douche goed op temperatuur te houden. In de tijd dat niet gedoucht wordt en ook het huis op temperatuur is wordt een boiler door de cv-ketel op temperatuur gebracht. Dat duurt wellicht dertig of veertig minuten maar dat is geen enkel probleem, op dat moment wordt de cv-ketel toch niet gebruikt.

Zodra de douchekraan wordt opengezet zal het warme water "uit voorraad" (uit de boiler) geleverd worden. De boiler koelt dan langzaam af. Tegelijkertijd zal de cv-ketel zo goed als hij kan de boiler op temperatuur te houden. Maar gezien zijn beperkte vermogen is dat niet voor een lange tijd mogelijk. De grootte van de boiler moet je dus wel aanpassen aan de warm water behoefte. Bedenk dat het water in de boiler op zo'n 60 °Celsius gehouden wordt en dat 10 liter van 60° wel zo'n 17 liter warm water oplevert (van zo'n 37 °Celsius)

Een cv-ketel met boiler heeft echter stilstand verliezen, dat kost dus meer gas dan een doorstroomtoestel.

Je voelt het al, allemaal dilemma's, was het leven maar eenvoudig.

Wat zijn de negatieve gevolgen van een ketel met een te groot vermogen?

Ketels die een te groot vermogen hebben zijn meestal niet in staat de het vermogen genoeg terug te regelen (moduleren) waardoor je veel te veel verwarmingscapaciteit hebt. Veel "grotere" ketels leveren minimaal 7 tot 10 kW vermogen in de laagste stand en dat is veel te veel voor het warm houden van je huis. Dit betekent dat de cv-ketel maar heel kort hoeft aan te staan om je radiatoren op temperatuur te krijgen en moet dan gelijk afslaan, maar binnen de kortste keren moet hij weer aanslaan omdat de temperatuur in de radiatoren weer is gedaald. Dit vele aan en uit gaan van de ketel heeft een negatieve invloed op de levensduur van de cv-ketel en vergt meestal meer onderhoud. Daarnaast zal je merken dat de temperatuur in de kamer wat meer zal fluctueren dan bij een ketel met een kleiner vermogen. En tja, een ketel met meer vermogen is een stuk duurder dan een ketel met minder vermogen.

Wat zijn de negatieve gevolgen van een ketel met een te klein vermogen?

Wanneer je een ketel met een te klein vermogen hebt gekocht zal je het huis altijd wel warm krijgen, daarover maakt geen enkele cv-installateur zich zorgen. Een ketel met een klein vermogen zal echter niet in staat zijn genoeg warm water voor de douche te maken. Het resultaat is een "miezerig straaltje uit de douchekop".