Wat is een weersafhankelijke regeling en wat is het voordeel en nadeel van?

De meeste cv-installaties hebben een thermostaat die meestal in de huiskamer hangt. Deze bepaalt voor het gehele huis of de cv-ketel moet stoken of niet. Maar soms is in de huiskamer wat minder warmte nodig en in een andere ruimte wat meer. Bijvoorbeeld als je een open haard hebt aangestoken in je huiskamer of als je aan het thuiswerken bent en op je werkkamer zit.

In zo'n situatie heb je een probleem, de open haard stookt de huiskamer lekker warm en de thermostaat in de de huiskamer denkt "het is warm genoeg" en zet de cv-ketel uit, maar in andere kamers blijft het daardoor koud. Dan zijn thermostatische radiatorkranen en een weersafhankelijke regeling (WAR) een uitkomst.

Thermostatische radiatorkraan

Als je alle radiatoren voorziet van een thermostatische radiatorkraan dan bepaalt die bewuste thermostaatkraan voor die ruimte hoe warm het moet zijn. Is het te koud dan wordt de radiatorkraan vanzelf opengezet en stroomt het warme cv-water door de radiator die de ruimte verwarmd.

De vraag is echter, wie of wat bepaalt of de ketel moet stoken om de radiatoren (eventueel) van warm water te voorzien? De bekende thermostaat in de huiskamer die daar de temperatuur meet en bepaalt of de verwarmingsketel aan of uit moet is dan totaal niet bruikbaar.

Wanneer een thermostaatkraan in een bepaalde kamer bemerkt dat het te koud wordt en automatisch de kraan van de radiator opendraait, moet het warme water door die radiator gaan stromen. De kans is groot dat er helemaal niets gebeurt omdat de cv-ketel op dat moment niet brandt en dus geen warm water voorhanden is.

Het is hier wat koud

Het zou slim zijn als iedere thermostaatkraan op iedere radiator een seintje zou kunnen geven aan de cv-ketel "joh ga maar even aan want het is hier wat koud". Maar de thermostaatkranen staan niet (elektrisch) in verbinding met de cv-ketel.

Hoe weet dan de cv-ketel wanneer hij aan of uit moet gaan om te zorgen dat hij iedere ruimte op temperatuur kan houden? Het antwoord is ontluisterend, dat weet hij niet.

Bij een weersafhankelijke regeling (WAR) wijken twee dingen af ten opzichte van een traditionele cv-installatie.

• De circulatiepomp blijft de hele dag door pompen.
• De cv-ketel bepaalt zelf of de brander aangezet moet worden.

Bij een weersafhankelijke regeling zal de cv-ketel de watertemperatuur constant gehouden worden, bijvoorbeeld op 50° Celsius. De circulatiepomp zal dit warme water constant door de buizen van de cv-installatie pompen. De thermostaatkraan bepaalt zelf of dit warme water de radiator in moet stromen of niet.

CV-ketel neemt heft in eigen handen

Wanneer geen enkele radiator warm water nodig heeft zal de cv-ketel geen warmte meer hoeven produceren. In zo'n situatie zal de cv-ketel merken dat de watertemperatuur stijgt, nergens wordt het water immers afgekoeld, en zal bij een bepaalde drempelwaarde, bijvoorbeeld 55° Celsius, zelf besluiten om de brander uit te zetten.

De cv-pomp blijft echter aan staan en blijft het warme water door de buizen van de cv-installatie rondpompen. Zodra in een kamer het te koud wordt zal de thermostaatkraan op een radiator dit warme water toelaten en zal die ruimte opgewarmd worden. Op dat moment zal de temperatuur van het rondgepompte water dalen doordat het enigszins afgekoeld is door de radiator. Zodra het afgekoelde water bij de cv-ketel terug komt merkt de ketel dat de watertemperatuur onder de ingestelde drempelwaarde gedaald is en zal besluiten om de gasbrander weer aan te zetten om de watertemperatuur in de cv-installatie op temperatuur te houden.

Indirect zorgt een thermostaatkraan van een radiator dus of de ketel zijn gasbrander laat branden of niet, maar dat kan alleen maar doordat de circulatiepomp het water constant blijft rondpompen.

Stooklijn

In de winter zal meer warmte (energie) in het huis nodig zijn dan in het voor- of najaar. Dit wordt gerealiseerd door de watertemperatuur aan te passen aan de buitentemperatuur. Feitelijk zal het aangeleverde vermogen aan de radiatoren verhoogd worden als het buiten koud is en verlaagd worden als het buiten wat warmer wordt. Deze afhankelijkheid van de watertemperatuur in je cv ketel met de buiten temperatuur wordt de "stooklijn" genoemd. Die moet je instellen in de cv-ketel. Daarbij geef je aan bij welke buitentemperatuur welke watertemperatuur de cv-ketel moet afleveren.

Vrijwel iedere cv-ketel kan ingesteld worden als weersafhankelijke regeling (WAR). De thermostaat in de kamer heb je dan niet meer nodig maar je moet wel een buitentemperatuur sensor op je ketel aansluiten en op de cv-ketel instellen dat hij op basis van een stooklijn de watertemperatuur moet regelen.

Je zal tijdens de eerste winter wellicht bemerken dat het huis te langzaam opwarmt als het buiten flink kouder wordt. In dat geval moet je de stooklijn, dus de watertemperatuur die hoort bij een bepaalde buitentemperatuur, iets aanpassen.

Altijd een radiator open of bypass

Omdat bij een weersafhankelijke regeling de cv-pomp altijd blijft draaien moet het water ook rondgepompt kunnen worden. Als alle thermostaat radiatorkranen zichzelf dicht hebben gedraaid als de temperatuur in de kamer warm genoeg is, levert dat een probleem op voor de constant draaiende circulatiepomp. Maar ook als de cv-ketel het water even wil opwarmen om het op temperatuur te houden kan dit hete water niet kwijt.

In zo'n situatie zal de ketel een foutmelding geven en zich zelf uitschakelen om droogkoken te voorkomen. Daarom moet bij een weersafhankelijke regeling altijd één radiator altijd open staan en niet per ongeluk dichtgedraaid kunnen worden. Daar wordt vaak een kleine radiator voor gebruikt in bijvoorbeeld in de hal of de (design)radiator in de badkamer. Die radiator moet opengedraaid worden en de knop van de radiator verwijderd worden om per ongeluk dichtdraaien te voorkomen. Je kan ook kiezen voor een alternatief en dat is een bypass / kortsluitcircuit / avdo toe passen.

Voordelen van een weersafhankelijke regeling

Het grote voordeel van een weersafhankelijke regeling is dat iedere kamer exact op de gewenste temperatuur gehouden kan worden met een radiator thermostaatkraan. De afhankelijkheid van de kamerthermostaat, dus de temperatuur in de huiskamer is hiermee weggenomen.

Nadelen van een weersafhankelijke regeling

Het hele jaar door staat de cv-ketel aan en moet de watertemperatuur op het juiste niveau houden, ook op momenten dat totaal geen warmte nodig is zoals in de zomer of delen van voorjaar en herfst. Daarnaast staat de circulatiepomp 24 uur per dag aan en dat kost veel elektriciteit.